Hayaletleme Nedir?
Hayaletleme diyince aklınıza sakın sevimli hayalet casper gelmesin, bu hayalet biraz can sıkıcı. Bugünlerde dilimize pelesenk olmuş, İngilizcede “ghosting” olarak bildiğimiz Türkçeye hayaletleme olarak çevrilen bu kavramı gelin beraber inceleyelim. Hayaletleme, aktif olarak iletişimde olduğunuz kişiyle veya kişilerle birden bire açıklamasız olarak iletişimi kesmektir. Hayalet benzetmesi de tam olarak ortadan ansızın kaybolmayı sembolize etmek için yapılmıştır.
Hayaletleme Neden Yapılır?
Araştırmalar psikolojide karanlık üçlü adı verilen narsisizm, makyavelizm ve psikopati özelliklerini taşıyan insanların diğer insanlara göre daha çok hayaletleme eğiliminde olduğunu gösteriyor.Yapılan aynı araştırma özellikle narsist kişilik özelliği taşıyan erkeklerin hayaletlemeyi kısa süreli ilişkileri bitirmek için kullanılabilir bir yol olarak gördüklerini ortaya koyuyor. (Jonason et al., 2021). Karanlık üçlü hayaletlemenin ardında yatan nedenleri anlamamıza yardımcı olmuş olsa da tek başına yeterli açıklamayı sağlayamamıştır. Bu araştırmanın sonucuna göre karanlık üçlü katılımcıların hayaletlemeyi uygun görme nedenleri arasındaki farkların sadece yüzde dördünü açıklamaya yetmiştir. Bu da bize hayaletlemenin altında yatan başka faktörlerin de olduğunu göstermektedir. Yapılan başka bir araştırmada ise aşka kadersel yaklaşan insanların hayaletlemeye daha olumlu baktığını ortaya koymuştur. Aşka kadersel bir bakış açısıyla bakan insanlar, ruh eşlerine inanan ve de ilişkilerin kendiliğinden eforsuz bir şekilde ilerlemesi gerektiği inancını taşıyan insanlardır.(Freedman et al., 2019) Başka bir çalışma ise, Thomas and Dubar (2021) , hayaletlemenin insanların yeterli iletişim becerilerine sahip olduklarına inanmamalarından kaynaklı olduğunu öne sürmüştür. Aynı çalışma hayaletlemenin başka bir nedeni olarak karşıdaki kişiyi kırma korkusunu göstermiştir. Peki her zaman olayın suçlusu tamamen hayaletlemeyi yapanda mıdır? Perspektif değiştirdiğimizde aslında bunun pek de doğru olmadığını görebiliriz. Yapılan bir araştırma hayaletleyen kişilerin başka stratejileri denediğini fakat karşılarındaki insanların durumu reddettiğini ortaya koymuştur. (Timmermans et al.,2021) Aynı araştırma, hayaletleyen insanların bu davranışının arkasında güvenliklerinden endişe ettiklerini ya da psikolojik şiddete maruz kalmaktan korktuklarını göstermiştir. Eylemlerimizden ne kadar biz sorumlu olsak da bizi o eylemi gerçekleştirmeye iten çevresel etkenleri de unutmamalıyız. Hayaletlemenin nedenlerinden bahsettiğimize göre etkilerinden devam edebiliriz. Hayaletleme, sessiz muamele yollarından biri olarak kabul edilmektedir. İsteyerek, farkındalık dahilinde yapıldığında duygusal şiddet olarak bile kabul edilmektedir.
Hayaletlemenin İnsan Üzerindeki Etkisi:
Eğitimini Kaliforniya Üniversitesinde tamamlamış, yirmi senedir psikologluk yapan Dr. Jennice Vilhauer hayaletlemenin etkisinin fiziksel acıdan farklı olmadığını Amerikan Psikologlar Derneği ile gerçekleştirdiği röportajında söylemiştir. Hayaletlenmenin yarattığı duygusal acının vücutta meydana gelebilecek herhangi bir yaralanmayla aynı acı değerine sahip olduğunu belirtmiştir. Duygusal acının fiziksel acıyla aynı beyin bölgelerini aktive ettiğini ifade etmiştir. Dr. Vilhauer, fiziksel acıları dindirmek için kullanılan ağrı kesicilerin duygusal acıları da hafifletmek için
kullanılabileceğini ve bunun üzerine bir sürü araştırmanın literatürde olduğunu röportajında söylemiştir.
Kaynakça:
DiDonato, Theresa. “4 Reasons Why People Ghost.” Psychology Today, Sussex Publishers, www.psychologytoday.com/us/blog/meet-catch-and-keep/202111/4-reasons-why-people-ghost. Accessed 7 Sept. 2023.
Mager, Dan. “7 Unspoken Reasons Why People Ghost.” Psychology Today, Sussex Publishers, www.psychologytoday.com/intl/blog/intimate-relationships-in-the-digital-era/202302/the-unspoken reasons-behind-ghosting-in. Accessed 7 Sept. 2023.
“What to Do When You’ve Been Ghosted, with Jennice Vilhauer, Phd.” American Psychological Association, American Psychological Association, www.apa.org/news/podcasts/speaking-of psychology/ghosting. Accessed 7 Sept. 2023.
Kapak fotoğrafı: @pinterest
Psikoloji Son Sınıf Öğrencisi
Zeynep SÖNMEZ @zeynasonmez
Comments